Η εκπαίδευση έχει καθοριστεί ως παράγοντας αντιμετώπισης της καπιταλιστικής κρίσης και τα μονοπώλια απαιτούν άμεσες μεταρρυθμίσεις προκειμένου το σύνολο της εκπαίδευσης να προσαρμοστεί αποτελεσματικά στις νέες ανάγκες του κεφαλαίου ώστε να «παράγει» εργατικό δυναμικό φτηνό, ευέλικτο, χωρίς δικαιώματα, αλλά καταρτισμένο με εκείνες τις χρηστικές δεξιότητες που απαιτεί το κεφάλαιο για αύξηση της κερδοφορίας του. Στο πλαίσιο αυτό, η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τους «αριθμούς κλειδιά της εκπαίδευσης στην Ευρώπη» αποτελεί μια καταγραφή της προόδου που έχουν κάνει τα κράτη - μέλη στην προσαρμογή τους στις απαιτήσεις της αγοράς για την εκπαίδευση και ταυτόχρονα έναν μπούσουλα για τα νέα αντιδραστικά μέτρα που οφείλουν να πάρουν οι αστικές κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ.

Ετσι, στην έκθεση καταγράφεται ο βαθμός προσαρμογής των κρατών - μελών στα εξής μέτρα που έχει εδώ και χρόνια θέσει η ΕΕ: Αύξηση των παιδιών που μετέχουν στην προσχολική εκπαίδευση (από νωρίς να αποκτούν χρηστικές δεξιότητες μέσα από μια διαδικασία που δε συμβαδίζει με τις ανάγκες της ηλικίας τους, ώστε από νήπια να μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τη γνώση ως τυφλή και άκριτη απομνημόνευση), μαζικοποίηση των προπτυχιακών σπουδών (με ταυτόχρονη διάσπαση των σπουδών σε κύκλους και υποβάθμιση των πτυχίων σε μπάτσελορ, μετατροπή των πτυχίων σε σούπα δεξιοτήτων που δεν ανταποκρίνονται σε ενιαίο επιστημονικό αντικείμενο), τάση επέκτασης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (μέχρι τα 14 χρόνια καθώς από εκεί και πέρα ολοκληρώνεται το «ξεσκαρτάρισμα» στην επαγγελματική εκπαίδευση).

Η έκθεση στέκεται στους αριθμούς - κλειδιά για την προώθηση των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων στην εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρεται ότι η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης κατά μέσο όρο στα κράτη - μέλη της ΕΕ την περίοδο 2001 - 2006 ήταν 5,1% του ΑΕΠ. Το 75% της χρηματοδότησης της εκπαίδευσης προέρχεται από κρατικούς πόρους, τη στιγμή που στόχος της ΕΕ είναι η μείωση αυτού του ποσοστού και η αύξηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης (κυρίως μέσω καταβολής διδάκτρων και τροφείων). Ετσι, υπογραμμίζεται ότι μέχρι στιγμής τα δίδακτρα στις προπτυχιακές σπουδές έχουν υιοθετηθεί ως βασικός μοχλός ιδιωτικής χρηματοδότησης σε 16 κράτη, ενώ το ύψος των διδάκτρων ποικίλλει, από τα 1.060 ευρώ ετησίως στην Ισπανία, τα 1.496 ευρώ στην Ολλανδία, στα 3.869 στην Αγγλία και τα 8.601 στη Λετονία...

Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, «το ποσοστό της ιδιωτικής χρηματοδότησης εξαρτάται, ανάμεσα σε άλλους παράγοντες, από το κατά πόσον η πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση είναι δωρεάν και κατά πόσον στην ανώτατη εκπαίδευση καταβάλλονται τέλη εγγραφής και δίδακτρα και, αν καταβάλλονται, ποιο είναι το ύψος τους. Το σχετικό ποσοστό (δημόσιας και ιδιωτικής) χρηματοδότησης της εκπαίδευσης συνδέεται με την αυτονομία των ιδρυμάτων να αυξάνουν την ιδιωτική χρηματοδότηση, το είδος των πηγών από τις οποίες μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση τα σχολεία υποχρεωτικής εκπαίδευσης, καθώς και τις μεθόδους χρηματοδότησης για υποτροφίες ιδιωτικών σχολείων».

Με άλλα λόγια, το επόμενο βήμα στις μεταρρυθμίσεις με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ είναι η γενίκευση και αύξηση των τροφείων στην προσχολική αγωγή, η γενίκευση και αύξηση των διδάκτρων στα πανεπιστήμια αλλά και στα σχολεία. Μάλιστα, ακόμα μια φορά το όχημα που αξιοποιείται σε αυτήν την κατεύθυνση είναι η μεγαλύτερη «αυτονομία» των σχολείων, δήθεν «αυτονομία» από το κράτος, που στην πραγματικότητα σημαίνει πλήρη εξάρτηση των σχολείων από την ιδιωτική χρηματοδότηση (μαθητές - πελάτες και επιχειρήσεις). Το γεγονός ότι η κρατική χρηματοδότηση είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες καταγράφεται και στο στοιχείο ότι το 71% της χρηματοδότησης της εκπαίδευσης (στις 27 χώρες της ΕΕ) κατευθύνεται στους μισθούς των εκπαιδευτικών, οι οποίοι παρ' όλα αυτά παραμένουν χαμηλοί στις περισσότερες χώρες.

Στην έκθεση σημειώνεται η ανάγκη διαρκούς επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και επισημαίνεται η χάραξη «μιας συνεκτικής συνολικής στρατηγικής για τους εκπαιδευτικούς και την εκπαίδευσή τους, θέτοντας το φάσμα των καθηκόντων τους και των αυξημένων ευθυνών τους σε ένα ευρύτερο πλαίσιο». Ετσι, καταγράφεται ότι δεν έχουν λάβει όλοι οι εκπαιδευτικοί πανεπιστημιακή μόρφωση και υπογραμμίζεται ότι παρόλο που η επιμόρφωση και η διά βίου κατάρτιση των εκπαιδευτικών θεωρείται επισήμως επαγγελματική υποχρέωση, στην πράξη είναι προαιρετική. Ετσι, μπαίνει στο προσκήνιο η συνεχής περιπλάνηση και των εκπαιδευτικών στη διά βίου κατάρτιση, προκειμένου να προσαρμόζουν τις γνώσεις τους στο τι κάθε φορά θέλει το κεφάλαιο να διδάξουν στους μαθητές, στις νέες δεξιότητες που πρέπει να παρέχει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε βάρος της στέρεης μόρφωσης και φυσικά στο να λαμβάνουν οι εκπαιδευτικοί γνώσεις ...μάνατζερ και διαφημιστή καθώς καλούνται να αντλήσουν πόρους για τα «αυτόνομα» σχολεία τους και να διαφημιστούν για να προσελκύσουν πελάτες.

Ακόμα, υπογραμμίζεται ότι οι εκπαιδευτικοί «έχουν μεγάλη ελευθερία στις καθημερινές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, όπως στην επιλογή εκπαιδευτικής μεθόδου και βιβλίων, στην ομαδοποίηση των μαθητών για εκπαιδευτικές δραστηριότητες και εσωτερική αξιολόγηση». Ετσι, προχωράει η διαφοροποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, του περιεχομένου της γνώσης που λαμβάνουν οι μαθητές, καθώς υπογραμμίζεται η κατεύθυνση αποκέντρωσης της εκπαίδευσης - ως μοχλός διαφοροποίησης των σχολείων και των μαθητών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Βρετανία και στην Ολλανδία το 100% του αναλυτικού προγράμματος είναι ευέλικτο, δηλαδή εξαρτάται από το κάθε σχολείο ή τον κάθε δάσκαλο πόσες ώρες θα διδάξει γλώσσα και μαθηματικά και πόσες ώρες θα αφιερώσει σε άλλες δραστηριότητες.

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι δίνεται λίγος χρόνος διδασκαλίας στη χρήση των Η/Υ, ενώ σημειώνεται ως έλλειψη ότι οι Η/Υ δεν αποτελούν μέθοδο διδασκαλίας στο Δημοτικό. Μάλιστα, εκτιμάται ως θετική εξέλιξη το γεγονός ότι το 10% - 20% του σχολικού προγράμματος αφορά στη διδασκαλία ξένης γλώσσας και το 10% αφορά στη χρήση Η/Υ, τη στιγμή που σε αρκετές χώρες η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας καταλαμβάνει το 15% του προγράμματος και τα μαθηματικά το 10%... Το παραπάνω γεγονός συμβαδίζει με τους στόχους της ΕΕ, καθώς το κεφάλαιο έχει καθορίσει τις 8 δεξιότητες - κλειδιά που πρέπει να έχουν όλοι οι εργαζόμενοι (επικοινωνία στη μητρική και σε ξένες γλώσσες, γνώσεις αριθμητικής, χρήση Η/Υ, «μαθαίνω πώς να μαθαίνω», κλπ.). Αλλωστε, στην έκθεση επισημαίνεται ότι στόχος της εκπαίδευσης είναι να δίνει στους μαθητές χρηστικές γνώσεις και κυρίως «νοοτροπία»: «Πρέπει να γίνουν προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι όλοι οι νέοι άνθρωποι θα αναπτύξουν ευρύ φάσμα γνώσεων, δεξιοτήτων και νοοτροπίας, που θα τους εφοδιάσει για την ενήλικη ζωή, πρακτικά για την εργασιακή ζωή, καθώς και για να διαμορφώσουν τις βάσεις για τη διά βίου κατάρτιση»...